Krótki podręcznik przekraczania granic Gazmenda Kapllaniego nie jest typową książką podróżniczą, chociaż opowiada o opuszczaniu domu, pokonywaniu granic, odnajdywaniu się w obcym świecie, poznawaniu innych kultur i przystosowywaniu się do nowych warunków życia. Jeśli jednak spojrzymy na emigrację jak na rodzaj podróży (którą wg. definicji nie jest), to mamy pełne prawo, aby rozpatrywać tę książkę z punktu widzenia podróżnika. Tylko Kapllani podróżuje z całym bagażem życiowym.

Sam zresztą porównuje emigranta do „typowego” turysty. Zauważa, że greczyzna kaleczona przez amerykańskiego turystę budzi pozytywne skojarzenia. Jeśli język ten kaleczy Albańczyk, „to jest on po prostu albańskim wszarzem”. Amerykanin płynnie władajacy językiem greckim wzbudzi podziw. Albańczyk usłyszy pogardliwe „i tak nie będziesz Grekiem, Albańczyku”.

Turyści z reguły nie boją się przekraczać granic. Mając „dobry” paszport, stawiają się na przejściu granicznym, podają dokumenty i bez problemu przechodzą na drugą stronę. Na ogół, bo przecież podróżując w niektóre rejony świata nadal można odczuć, że nawet dla turystów nie wszystkie granice stoją otworem. A tym bardziej dla emigrantów.

Książka jest niezwykle wartościowym spojrzeniem na to, jak wygląda życie emigranta. Autor w 1991 r. przekroczył granicę albańsko-grecką. Uciekał z własnej ojczyzny do innego kraju. Do kraju wyobrażonego, będącego obietnicą lepszego życia. A to przecież charakterystyka każdego podróżującego. Czy tego chcemy, czy nie, udając się w podróż, mamy wyobrażenia na temat miejsca docelowego i dopiero podczas pobytu tam możemy je zweryfikować.

Jak wygląda ta weryfikacja w przypadku Kapllaniego, przeczytajcie sami. Autor opisuje to, co odczuwa przybysz z innego kraju na emigracji z pewnym dystansem, który sprawia, że łatwiej się czytelnikowi zatrzymać i chwilę zastanowić nad przeczytanymi słowami. Nie tłumaczy, ani nie oskarża nikogo. Pokazuje pewne zdarzenia, notuje fakty i odczucia, ale nie narzuca punktu widzenia. Przeczytajcie więc Krótki podręcznik… i sami sprawdźcie, co czujecie przekraczając granice.

Książka udostępniona przez Wydawnictwo Czarne